Denda
Sarrerak
30. hamarkada
lehen mailarako igoeratik gerra zibilera
Osasunak hamarkada Hirugarren Mailan hasi behar izan zuen, 1929/30 denboraldian klubak Bigarren Mailan jokatzeari uko egin ondoren, bere taldearekin ados ez zegoelako. Hala ere, erakundeak antolaketan eta anbizioan hazten jakin zuen. Neurri batean, Natalio Cayuela presidente eta Martín José Muguiro jokalekuan egindako lanari esker, hogeiko hamarkadako jokalari nabarmena eta 1931 eta 1933 bitartean entrenatzailea izanik, Bigarren Mailara itzultzea lortu zen.
1932an iritsi zen Osasunara bere historiako jokalaririk nabarmenetakoa: Julian Vergara. Erriberrikoa klubaren historiako aurrelaririk emankorrena izan zen, duela gutxi egindako ikerketen arabera 137 gol sartu baitzituen 141 partidatan. 1934/35 denboraldiko taldearen erreferentzia nagusia izan zen, taldea lehen mailara igo baitzuen.
Osasunarekin lehen mailan jokatu zuen denboraldi bakarrean, Julian Vergarak 20 gol egin zituen, eta errekor horrek laurogeita hamar urte iraun zuen, 2024/25 denboraldian Ante Budimirrek 21ekin gainditu zuen arte.
Julián Vergara, Osasunako historiako aurrelaririk onenetako bat.
1936ko Gerra Zibilaren eztandak klubaren aurrerapena geldiarazi zuen. Gerrak jokalari gehienak eraman zituen borrokara, eta frankisten aldean borrokatu zuten gehienek. Jokalariak (Castillo) eta jokalari ohiak hil ziren (besteak beste, Bezunartea, Avizcuri eta Andres Jaso errepublikanoen taldean). Jardunean zeuden beste jokalari batzuk jaurtigaiek harrapatu zituzten (Urreaga, Muguiro, Aranaz) eta lubakietatik urrun Natalio Cayuela, Eladio Cilveti, Ramón Bengaray, Alberto Lamas eta Fortunato Aguirre hil ziren, etapa ezberdinetan klubarekin lotura estua izan zuten pertsonak.
Gerra amaitzean, Osasunak kanporaketa bat jokatu behar izan zuen Atletico Madrilen aurka – Atletico Abiazioa garai hartan –, eta horrek erabaki zuen zein talde jaitsiko zen Bigarren Mailara. Oviedok ezin zuen Ligako toki bat izan, bere instalazioak suntsituta baitzeuzkan. Nafarrek Valentzian galdu zuten madrildarren aurkako partida, gerraostean klubaren biziraupena arriskuan jarriko zuen krisi sakonean murgilduta.
